του Ελευθέριου Ξανθάκου*
Η επιρροή της πολιτικής στις επενδύσεις παραδοσιακά ήταν μέτριας έντασης και, πλην δικτατορικών καθεστώτων και επαναστατικών εκρήξεων, κυρίως είχε έμμεσο χαρακτήρα. Εκλογικά αποτελέσματα, δημοψηφίσματα, πολυσχιδή νομοσχέδια και υπόγειες προσπάθειες επιρροής ανεξάρτητων αρχών επηρέαζαν σαφώς τις οικονομικές εξελίξεις, όμως σχεδόν πάντοτε με έμμεσο τρόπο και σπάνια με απροκάλυπτες τακτικές.
Αντίστοιχα, το επενδυτικό περιβάλλον είχε μια μορφή κανονικότητας με την έννοια ότι τα μακροοικονομικά στοιχεία είχαν το κατάλληλο ειδικό βάρος για να αποτελούν τον βασικό παράγοντα πρόβλεψης και να κάνουν την δουλειά των επενδυτικών συμβούλων από βατή έως εύκολη μερικές φορές. Σίγουρα υπήρχαν εκπλήξεις οι οποίες αλλοίωναν το βραχυπρόθεσμο οικονομικό περιβάλλον όμως μακροπρόθεσμα η επιρροή τους ήταν συνήθως ελεγχόμενη.
Με λίγα λόγια υπήρχε σεβασμός στους οικονομικούς κύκλους και οι συσχετισμοί παράλληλων επενδυτικών εργαλείων (επιτόκια, χρυσός, πετρέλαιο κλπ.) αποτελούσαν σταθερή ύλη για τα πανεπιστήμια και οδηγό για τις επενδύσεις.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μία τάση έντονης διαφοροποίησης που οδηγεί σταδιακά στην ολοένα και αυξανόμενη επιρροή της πολιτικής στα οικονομικά δρώμενα και φυσικά στις επενδύσεις. Η παγκοσμιοποίηση άλλαξε τα δεδομένα και ο πλανήτης έγινε μικρότερος με την ραγδαία επέκταση των ΜΜΕ και των κοινωνικών δικτύων επιτρέποντας σε ισχυρές ομάδες πολιτικών να αυξήσουν την επιρροή τους και να οδηγήσουν λαούς σε παράταιρες αποφάσεις με καίρια οικονομικά αποτελέσματα.
Ένα τρανό παράδειγμα αποτέλεσε η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για το Brexit στην Μ. Βρετανία. Ισχυροί ενδογενείς και εξωγενείς πολιτικοί παράγοντες πίεσαν αφόρητα τον τότε Πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να αποδεχθεί την διενέργεια του δημοψηφίσματος με τους ακραίους λαϊκιστές να παίρνουν την σκυτάλη εκμεταλλευόμενοι το μεγάλο μεταναστευτικό πρόβλημα και το βρετανικό θυμικό για να υποσχεθούν λαγούς με πετραχήλια στους ψηφοφόρους. Η κοντόφθαλμη οπτική του μέσου ψηφοφόρου, μαζί με την αποχή των ανωτέρων κοινωνικών ομάδων από το δημοψήφισμα (σίγουροι για το Bremain αποτέλεσμα), οδήγησε σε ένα καταστροφικό αποτέλεσμα στο σύνολο της οικονομίας (νόμισμα, ανταγωνιστικότητα, έλλειψη επενδύσεων),και με την έξοδο να μην έχει ολοκληρωθεί ακόμα, αν ολοκληρωθεί ποτέ βέβαια.
Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, ήταν η εκλογή του Προέδρου Τράμπ στις Η.Π.Α. και η επιρροή αυτής της εκλογής στην παγκόσμια οικονομία. Ενώ αρχικά όλοι πίστευαν ότι η εκλογή Τράμπ θα είχε ολέθρια αποτελέσματα στις αγορές κεφαλαίου, οι πολιτικές επιβολής που εφάρμοσε και οι συνεχείς παρεμβάσεις του μέσω tweeter και άλλων οδών, οδήγησαν τα χρηματιστήρια σε ένα τριετές ράλλυ που όμοιο του δεν έχουμε ξαναδεί σε φάση ολοκλήρωσης ανοδικού οικονομικού κύκλου. Η συνεχής προσπάθεια να διοικήσει το κράτος με τον ίδιο ιδιαίτερο τρόπο που διοικούσε τις επιχειρήσεις του διέλυσε όλα τα οικονομικά μοντέλα προβλέψεων και συντηρεί μία φούσκα που όταν σκάσει θα επιφέρει τεράστιες επιπτώσεις. Επίσης, η συνεχής προσπάθεια χειραγώγησης της πάλαι ποτέ ανεξάρτητης FED μέσω ασφυκτικής πίεσης στον διοικητή της, οδήγησε στην αλλαγή της πολιτικής των επιτοκίων φρενάροντας την ανοδική τους πορεία και ρίχνοντας περισσότερο αέρα στην φούσκα των χρηματιστηρίων. Τέλος οι συνεχείς τακτικές ζεστού-κρύου σχετικά με τον εμπορικό πόλεμο αύξησαν την μεταβλητότητα σημαντικά προσφέροντας κέρδη σε εκείνους που προέβλεψαν τις επερχόμενες προσωπικές παρεμβάσεις του Προέδρου.
Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, είδαμε λαϊκίστικά κόμματα (Αυστρία, Ιταλία, Ουγγαρία) να αποκτούν ιδιαίτερη δύναμη και θα βάλουν σοβαρά εμπόδια στα σχέδια του άξονα Γερμανίας-Γαλλίας για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και την δύναμη του ενιαίου νομίσματος σε έντονη αμφισβήτηση.
Η νέα πραγματικότητα γεννά ιδιαίτερες προκλήσεις στους επαγγελματίες επενδυτικούς συμβούλους σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αντίστοιχων απρόβλεπτων καταστάσεων.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η νέα κατάσταση των πραγμάτων; Πώς μπορεί ο επενδυτικός σύμβουλος να συνεχίσει το έργο του προτείνοντας τις βέλτιστες στρατηγικές για την περιουσία;
Γνώση, εμπειρία, συνεχής επιμόρφωση και καθημερινή παρακολούθηση των δεδομένων, αποτελούν δομικά στοιχεία για έναν επιτυχημένο επενδυτικό σύμβουλο, όμως η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορεί στο μέλλον – αν δεν μπορεί ήδη – να αξιολογήσει αυτά τα δεδομένα και να προσπαθήσει να αντικαταστήσει τον ανθρώπινο παράγοντα. Η πρόβλεψη και η αντίδραση όμως σε καταστάσεις όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, χρειάζονται βάθος και ευρύτητα αντίληψης μαζί με οξύτατο ένστικτο για να διασφαλίσουν στους αξιόλογους επενδυτικούς συμβούλους το συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι ερασιτεχνών και ρομπότ.
*ο κος Ξανθάκος είναι διαχειριστής της συμβουλευτικής εταιρίας Trust Partners IKE (www.trustpartners.gr), συνδεδεμένου αντιπροσώπου της Euroxx ΑΧΕΠΕΥ.
(Το παρόν άρθρο έχει συνταχθεί στις 9 Μαΐου 2019)
